چگونه فضای سایبر در خدمت جنگ نرم قرار می‌گیرد!

 

فضای سایبر یا فضای مجازی به عنوان کلید محیط الکترونیکی است که ارتباط افراد انسانی را با تکیه بر ابزارهای خاص " الکترونیکی مخابراتی " به صورت سریع و سهل برقرار می‌سازد. این محیط با کارویژه‌های معین خویش، بستر مناسبی را برای پیگیری و تبیین آنچه امروز به " منازعات نرم " مشهور است ایجاد می‌نماید.

آزادى و ولایت در فقه سیاسى

(قسمت اول)

آزادى و ولایت از جمله اصول و مبانى فقه سیاسى شیعه بوده و از جایگاه والایى برخوردار مى باشند. یکى از مباحث بسیار مهم درباره آزادى و ولایت, رابطه اى است که این دو مفهوم در فقه سیاسى داشته و بر اساس آن رابطه, مفهوم خاصى پیدا کرده اند. آنچه در پى می آید, نوشتار مختصرى است که درصدد بررسى رابطه آزادى و ولایت در فقه سیاسى معاصر شیعه بوده و تلاش مى کند رابطه این دو مفهوم را در دیدگاههاى عمده درباره ولایت فقیه, تبیین و بررسى نماید.

بر این اساس, ابتدا به طرح دیدگاهها پرداخته, سپس رابطه آزادى و ولایت را در آن دیدگاهها بررسى کرده و آنگاه تلاش فقهاى معاصر در حل مسإله آزادى و رابطه اش با ولایت را دنبال مى کنیم.

یکى از سوالات اساسى در بحث ولایت, این است که آیا دلیل حکمت و قاعده لطف به دوران غیبت منتقل شده است؟ آیا بر اساس این ادله مى توان به تداوم ولایت در دوران غیبت اندیشید؟ پاسخ بیشتر علماى شیعه این است که باید به خود معصوم مراجعه کرد و از او, پاسخ این سوال را جویا شد. از این رو, با مراجعه به کلام معصومین استدلالها و دیدگاهها شکل مى گیرد. این رویکرد, رویکردى فقهى است که با پیش فرض گرفتن مبانى کلامى و با استمداد از شیوه و متد فقهى, تلاش مى کند پاسخ مناسبى به مسإله آزادى و ولایت ارائه کند. پیش فرض دیگر این رویکرد, اصل استظهار است که براساس آن, تفسیرهاى متعددى از کلام معصومین ارائه مى گردد که در این نوشتار برآنیم با نگاهى به دیدگاههاى مختلف در فقه سیاسى معاصر شیعه[ ولایت فقیه], مسإله آزادى در این دیدگاهها را بررسى نماییم.

به طور کلى, پس از مراجعه فقها به کلام معصومین(ع), براى پاسخ به مسإله تداوم ولایت و عدم آن در دوران غیبت, دو دیدگاه عمده شکل مى گیرد:

1ـ عدم واگذارى ولایت در دوران غیبت

بر اساس این دیدگاه, ولایت به معناى حق حاکمیت سیاسى در دوران غیبت به هیچ کس واگذار نشده و ولایت به این معنا تنها از آن پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) مى باشد. به عبارت دیگر با مراجعه به کلام معصومین, نمى توان چنین ولایتى را براى فقیه ثابت نمود. این دیدگاه هرچند که در دوران معصوم, ولایت را در کنار اصل آزادى قرار مى دهد و بدین سان, نوعى توازن را برقرار مى سازد; اما در دوران غیبت چنین ترکیبى را نمى پذیرد. البته برخى از کسانى که ولایت فقیه را در دوران غیبت نپذیرفته اند, از مسإله اى به نام ((جواز تصرف)) فقیه سخن گفته اند(1) که در ادامه بحث به این دیدگاه خواهیم پرداخت و رابطه آزادى و ولایت را در آن بررسى مى کنیم.

از آنجا که این نوشتار, درصدد بررسى آزادى و ولایت در فقه سیاسى معاصر شیعه مى باشد, بدیهى است که باید به نظریاتى پرداخت که اصل ولایت را پذیرفته اند. از این رو, به بررسى بیشتر این دیدگاه نمى پردازیم; چرا که این دیدگاه اساسا ولایت را نمى پذیرد و تداوم ولایت را باور ندارد. و به همین دلیل در اینجا تنها به همین مختصر اکتفا مى کنیم.