جنگ نرم و تحول در مفهوم جهاد

جهاد در فقه و فرهنگ شیعی یکی از واجبات و فروع دین است که در بستر تاریخ و خصوصاً در صدر اسلام در حوزه نظامی بیشتر نمود یافته است. قله جهاد در فرهنگ دینی ما باید به گذشتن از جان منجر شود و معامله آگاهانه با خدا پاداش و شأن چنین از جان گذشتگی است. در ادبیات اخلاقی پیامبر به «جهاد اکبر» نیز برمی‌خوریم که سخت‌ تر از جهاد و مبارزه نظامی یا «جهاد اصغر» است.

 جهاد در ادبیات حضرت امام و مقام معظم رهبری قابل تعمیم دانسته شد. لذا هرگونه تلاش برای حفظ شأن و استقلال مسلمین و خودکفایی در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، همسان جهاد محسوب شد. لذا ورود به هربعدی از ابعاد جامعه اسلامی که نیازمند کوشش و تلاش مجاهدانه است جهاد محسوب می‌شود و می‌تواند بابی از ابواب جنت محسوب شود.

شیف پارادایمی جنگ سخت به جنگ نرم شکل مبارزه را عوض نموده است. «قتال» به‌عنوان نماد جهاد نظامی و شهادت ‌طلبانه کم‌رنگ شده است. لذا برای مجاهد فی‌سبیل‌الله، سیر کمال الی‌الله و جایگزینی قله مجاهدت (شهادت) باید متناسب با شرایط امروزی و نوع مبارزه انجام شود.

فضای سایبر در خدمت جنگ نرم

  

چگونه فضای سایبر در خدمت جنگ نرم قرار می‌گیرد!
 

فضای سایبر یا فضای مجازی به عنوان کلید محیط الکترونیکی است که ارتباط افراد انسانی را با تکیه بر ابزارهای خاص " الکترونیکی مخابراتی " به صورت سریع و سهل برقرار می‌سازد. این محیط با کارویژه‌های معین خویش، بستر مناسبی را برای پیگیری و تبیین آنچه امروز به " منازعات نرم " مشهور است ایجاد می‌نماید.
منازعات نرم اشکالی از منازعه است که با تکیه بر ابزارهای غیر خشونت‌آمیز تغییر و دگرگونی در جوامع و به عبارتی سلطه به شیوه بکر، جذاب و پیچیده را دنبال می‌نماید. جنگ نرم، معلول تدابیر مراکز امنیتی و بنیادهای استراتژیک غربی برای طراحی اشکال جدید سلطه است. در این شیوه از منازعات، تسلط بر افکار عمومی و دستیابی به اهداف سیاسی، اجتماعی، امنیتی و حتی اقتصادی، از طریق اقناع از یک طرف و ایجاد درگیری مستقیم برای مخاطب به گونه‌ای است که طراحان جنگ نرم با پرداخت حداقل هزینه‌ها، حداکثر استفاده را ببرند. ثانیاً برآیند این دگرگونی به صورت بلند مدت و با اطمینان بیشتری خواست‌ها و مطالبات جوامع سلطه‌گر را تأمین کند.
منازعه نرم بر اصول و روش‌های متعددی استوار است، مهم‌ترین اصل اجتناب از خشونت‌های فیزیکی و پای‌بندی به پروسه عدم خشونت است و تأکید بر مفهوم فیزیک ناشی از این گزاره است که در این تئوری معیارهای خاصی برای عدم خشونت تجویز می‌شود.
1ـ خشونت غیر فیزیکی و به عبارتی خشونت در اشکال فکری- فرهنگی را نفی نمی‌کند. درگیری‌های فکری ـ فرهنگی از بسترهای مساعد برای تداوم چنین گفتمانی است.
2ـ پرهیز از خشونت به معنای پرهیز از اشکال خشونت فیزیکی نیز نیست. بلکه خشونت در این تئوری از ابزار قالب و رایج به ابزار فرعی و تئوریزه شده تبدیل می‌شود. برهمین اساس در فاز عملیاتی جنگ نرم خشونت‌های متعددی به صورت درگیری مستقیم ویژه به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای هدایت جنگ نرم تبدیل شده است. ویژگی منحصر به‌فرد فضای سایبر هم ابزارهای مورد نظر را در اختیار مجریان براندازی نرم می‌گذارد. همچنین کار ویژه‌های جنگ نرم به عملی‌ترین وجه نمایان می‌شود.

تمرکز دشمن بر فضای مجازی در هدایت جنگ نرم
 

توانایی فضای سایبر در کنترل و هدایت منازعات نرم باعث شده است، کشورهای سلطه گر حسابی ویژه را برای نقش آفرینی این براندازی (داخلی) در محیط مجازی در نظر بگیرند. به گونه‌ای که امروز عمده‌ترین ابزار هدایت جنگ نرم، همان فضای مجازی است.

کالبدشکافی جنگ نرم اقتصادی

نگاهی به شیوه های جدید تقابل کشورها با یکدیگر

از جنگ ‌سخت ‌تا ‌‌جنگ ‌نرم

جام جم آنلاین: طی سال‌های گذشته که هر روز دیش‌های ماهواره‌ها در پشت‌بام خانه‌های ایرانی مانند قارچ سمی سبز می‌شد، برخی بدون این که به عمق علت به وجود آمدن چنین پدیده‌ای فکر کنند با آن به شکلی قهری برخورد کردند.

همین مساله باعث شد از برنامه‌ریزی وسیعی که در آن سوی مرزها برای ایجاد راهی که بتواند به صورتی نرم افکار داخلی را به سمت و سوی مطلوب آنان هدایت کند، غافل شدند و همین موضوع موجب رشد شبکه‌های مختلف از خبری و رسانه‌ای تا سرگرمی و علمی شد تا بتواند دیش‌های ماهواره‌هایی را که بارها جمع‌آوری شدند همچنان روی بام‌های فکری جامعه ثابت نگاه دارد و اگر بخواهیم نگاهی واقع بینانه داشته باشیم باید بگوییم تعداد آنها نیز رو به گسترش است.

پس از جنگ جهانی دوم که میان کشورها آتش‌بس برقرار شد، طبیعت جنگ و منازعه میان 2 اردوگاه ایدئولوژیک شرق و غرب، آنچه به ظاهر پایان درگیری‌ها و آتش بس نامیده می‌شد را در یکی از ابعاد خود از جنگ و درگیری گرم به سوی آنچه جنگ سرد نامیده می‌شود، کشانید و در نهایت باعث گستردگی رسانه‌ها بخصوص در جهان غرب شد. از سوی دیگر، رواج دموکراسی و سهم‌خواهی‌های مردمی از قدرت و رشد سریع آن به سبب روشنگری‌ها و بلوغ علمی به وجود آمده در قرن 18 و 19، سبب شد اهمیت متغیر جدیدی به نام مردم در قالبی به نام افکار عمومی روزافزون شود.

خوی قدرت‌خواهی و افزایش دامنه آن در غرب باز هم نگاه‌ها را به سوی مناطق استراتژیک جهان ازجمله خاورمیانه سوق داد و زمینه فرار از استعمار و استعمارگری در این منطقه که آمیخته به اندیشه‌های عمیق مذهبی و استقلال‌خواهی بود، جنگ دوم جهانی را برای به دست آوردن دوباره منطقه به سمت جنگ نرم با ابزار نوینی به نام رسانه هدایت کرد، در حالی که در کشور‌های منطقه خاورمیانه به دلیل شرایطی که استعمار گران پس از جنگ جهانی دوم در آنها به وجود آورده بودند، چندان صدای گام‌های جنگ نرم شنیده نشد و این کشور‌ها خاموش و بی‌هراس مشغول رتق و فتق درگیری‌های داخلی خودشان شدند که با دستان ماهر همان استعمار در گام اول اجرای سناریوی جنگ نرم طراحی شده بود.

تاثیر برنامه‌های ماهواره‌ای بر نوجوانان

از دیدگاه روان شناسی ، نوجوانی یکی از بحرانی ترین و حساس ترین دوره های زندگی انسان به حساب می‌آید. این دوران که طبق یکی از نظریه های روان شناسی، سنین 12 تا 16 سالگی را در بر می‌گیرد، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و سرنوشت آینده خوب فرد با تصمیمات درست و منطقی و همچنین سرنوشت آینده بد و نا به هنجار فرد با تصمیمات و عملکردهای نادرست و غیر اصولی این دوره گره خورده است.

اِنَّما قَلبُ الحَدَثِ کَا لاَرضِ الخالِیَةِ ما اُلقِیَ فیها مِن شَیئٍ قَبِلَتهُ.

دل نوجوان مانند زمین آماده است که هر بذری در آن افشانده شود می‌پذیرد.

امام علی (ع) - نامه 31 نهج البلاغه

 

رضا مشتاقی/ کارشناس مسائل اجتماعی

از دیدگاه روان شناسی ، نوجوانی یکی از بحرانی ترین و حساس ترین دوره های زندگی انسان به حساب می‌آید. این دوران که طبق یکی از نظریه های روان شناسی، سنین 12 تا 16 سالگی را در بر می‌گیرد، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و سرنوشت آینده خوب فرد با تصمیمات درست و منطقی و همچنین سرنوشت آینده بد و نا به هنجار فرد با تصمیمات و عملکردهای نادرست و غیر اصولی این دوره گره خورده است. در مرحله نوجوانی، یک سلسله تغییرات اساسی و مهم در دستگاه روانی ایجاد شده و بر اساس آن، انسان توانایی درک و تحلیل مسائل انتزاعی را پیدا می‌کند . بخش عمده ای از رشد روانی و عاطفی فرد ، جامعه پذیری و تمرین نقش ها نیز در این دوران حادث می‌شود که اهمیت غیر قابل اغماضی در شکل گیری هویت فرد دارد . امروزه  یکی از مهم ترین عوامل خارجی که بر شکل گیری هویت شخص تاثیر قابل ملاحظه ای دارد ، رسانه است . انسان قرن بیست و یکم بخش قابل ملاحظه ای از زمان بیداری خود را در کنار رسانه ها می‌گذراند ، با مخلوقات آن زندگی می‌کند ، از آن الگو می‌پذیرد و واقعیات زندگی خود را با آن منطبق می‌کند . رسانه ها انواع مختلفی دارند که شامل سینما ، اینترنت ، رادیو ، تلویزیون و شبکه های کابلی و ماهواره‌ای می‌شوند . موضوع بحث ما در این جا ، تاثیر شبکه‌های ماهواره‌ای که به صورت غیر قانونی و بدون نظارت دولت و دیگر دستگاه‌های نظارتی مورد استفاده خانواده ها قرار می‌گیرند ، بر شکل گیری هویت نوجوان ایرانی است .

راهکارهای قرآنی در مقابله با جنگ نرم

جنگ نرم بدون اختلال در نظام فکری و اخلاقی و درونی فرد و جامعه، موفقیت‌آمیز نخواهد بود و لذا صیانت از جوهره ایمانی و بنیاین‌های فکری و روحی از الزامات مقابله در جنگ نرم است.

---

رضا طلایی‌نیک، کارشناس مسائل راهبردی و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه جنگ نرم علیه نظام و جامعه اسلامی از ویژگی‌های خاصی برخوردار است، اظهار کرد: جنگ نرم به رغم تشابه در برخی از روش‌ها و تاکتیک‌ها، در جوامع گوناگون وجوه متمایزی متناسب با ماهیت و هویت هر جامعه دارد؛ در جنگ نرم علیه حاکمیت و جامعه اسلامی، ایمان، تقوا، صبر و استقامت دینی توأم با ایجاد تردید و انحراف فکری هدف‌گذاری می‌شود.

وی افرود: دشمن برای پیشبرد اهداف خود در جنگ نرم علیه نظام اسلامی ایمان و خدامحوری و اتحاد و استقامت دینی مردم را نشانه می‌گیرد که با اتخاذ روش‌های پیچیده و عمدتاً غیر مستقیم همراه می‌شود.

وی با اشاره به اولویت قرار گرفتن جنگ نرم برای تخریب نظام اسلامی تصریح کرد: جنگ نرم بیش از روش‌های دیگر در مقابل نظام و جامعه اسلامی اولویت داده می‌شود، اما پایه‌های دینی و مردمی نظام اسلامی مانع از موفقیت‌های دشمنان در نبردهای نظامی و سخت‌افزاری است و لذا توسل دشمنان به جنگ نرم علیه جامعه و حاکمیت دینی به‌رغم پیچیدگی و دشواری از اولویت‌های آنان است.

مدل‌های غربی زنگ خطر زندگی اسلامی

به بهانه به روز شدن و به اصطلاح امروزی‌ها up to date  بودن، آیین‌های کهن و سنت‌های اصیل و اسلامی را به دست فراموشی سپرده و اغراق نیست اگر بگوییم در برخی موارد سنت‌های اجتماعی را به دست فراموشی سپرده‌ایم.

 

از آداب و سنن غذاخوردن و لباس پوشیدن و راه رفتن گرفته تا عمل به سنتهای حسنه مثل صله‌رحم، قناعت، انفاق و وقف.

جوان‌های امروزی تا دلشان مالش می رود به جای آنکه پای گاز بایستند و اشکنه و کال جوش  درست کنند و همه دور یک سفره پارچه‌ای قلم‌کار بنشینند و غذا بخورند، هر کس برای خود هر وقت گرسنه شد به اولین فست‌فودی سر خیابان سفارش ساندویچ و پیتزا می‌دهد.

نسل جدید به جای آنکه آخر هفته به بهانه درست کردن یک آش رشته ساده دسته جمعی همه فامیل را دور هم جمع کنند و صله‌رحم به جا آورند، به دلیل تجملات و چشم و هم‌چشمی قید دید و بازدیدهای فامیلی را می‌زنند. همچنین بچه‌های امروزی کمتر از دلایل وقف و ضرورت آن می‌دانند. ما پدر و مادرها شاید به آنها نگفته‌ایم که در زمانهای قدیم مردم یک شهر یاد یار، برای کمک به همنوع خود و یاری‌رساندن به مسافران در جاده‌ها، کوزه‌، گیوه و آب‌انبار و چراغ نفتی وقف می‌کردند. یا هنوز برخی نمی‌دانند حضرت علی(ع) با وقف چاه‌های آب در شهر مدینه، مزارع کشاورزی در سرزمین عربستان را تا به امروز رونق بخشیده است.

البته با نوشتن این مقدمه قصدمان آن نیست که بگوییم باید به صدسال قبل برگردیم و از تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده نکنیم، ولی نباید فراموش کنیم که ما با همین سنت‌های حسنه، ارزشهای دینی و اسلامی و صالحات و باقیات زنده هستیم و زندگی می‌کنیم و بقاء می‌یابیم.

بچه‌های امروز باید یاد بگیرند که چگونه به سنت‌ها احترام بگذارند و دنبال‌رو و احیاگر باشند. تقویت و بسط سبک زندگی اسلامی بر دوش ما بزرگ ترهاست و باید به نسل جدید آموزش دهیم که با عمل به دستورات واجب و مستحب الهی در دنیایی آباد، سعادتی پربار برای خود فراهم سازیم.

تغییر سبک زندگی خیلی راحت‌تر و ساده‌تر از آن است که نیاز به همایش و کنگره‌های متعدد داشته باشد. قناعت، محبت، صدقه، وقف و انفاق سرفصلهای تغییر سبک زندگی است. نباید بگذاریم بیش از این پای سبک زندگی غربی در زندگی‌های ما باز شود و در خانه‌های ما جا خوش کند.

جبهه‌ی حق

فرهنگ تلاش و مجاهدت برای جبهه‌ی حق باید در دانشگاه توسعه پیدا کند. از جمله‌ی مطالبی هم که دوستان گفتند، یکی همین است؛ فرهنگ معنویت و اخلاق، یا آنچنان که یکی از آقایان بیان کردند، هنر به معنای آزادگی، به معنای سربلندی، به معنای ارزش؛ این کاملاً درست است. این فرهنگ باید در دانشگاه توسعه پیدا کند. در این مورد، نقش اساتید، نقش بسیار برجسته‌ای است؛ و این همان فرماندهی جنگ نرم است که من مکرر مطرح کردم و گفتم اساتید فرماندهان جنگ نرمند.1391/05/22

بیانات  مقام معظم رهبری در دیدار اساتید دانشگاه‌ها
جنگ نرم

وقتی رسانه، رسانه می شود!

بخش ارتباطات- رسانه در زندگی اجتماعی امروز حرف اول را می زند.  رسانه در واقع امروز نیاز کاذبی در بشر به وجود آورده است که خود عامل بسط و گسترش و ارضای آن می باشد. شاید اکنون تصور گذشته های دور بدون وسایل ارتباطی جمعی خیلی دور از ذهن باشد، رسانه ای که بدون آن فرد از سرعت زندگی اجتماعی عقب می ماند و آگاهی اجتماعی که ازملزومات کنونی است، بیش از همه مرهون فعالیت نهادهای رسانه ای می باشد. رسانه ها در حال به وجود آوردن دهکده جهانی مک لوهان می باشند، دهکده ای که غایت رسانه را می توان در نوع عملکرد وسایل ارتباط جمعی آن جستجو کرد. دستکاری افکار عمومی، واقعیت سازی، تهاجم فرهنگی همه و همه در راستای اقدامات رسانه ها در حال شکل گیری است زیرا رسانه وظیفه دارد در ادامه تکامل زیست حیوانی بشر امروز او را به بهشت زمینی اش دلخوش کند و با غوطه ور کردن در ضعف های وجودیش وی را یکی از انسان نماهای دنیای امپریالیسم کند و غافل از کمال الهی که در انتظار او می باشد.

آنان که ریز بین هستند و دهکده جهانی را نه از درون بلکه از بالا و با نگاه نقدانه می بینند به خوبی دریافته اند که همانطور که مک لوهان اشاره کرده است، رسانه امروز نه یک ابزار بلکه پیام است. و رسانه را امروز نمی توان به مثابه ظرفی دید که هر مظروفی را می پذیرد بلکه همانطور که شهید آوینی در مقالات خود آورده است اهالی رسانه درگیر موجبیت تکنیک هستند و رسانه به درستی در حال پیش روی در مسیر غایی خود است.

 و این تنها وظیفه ی ما را سنگین تر می کند. زیرا ما قرار است دنیا را نه از نگاه مادی بلکه از نگاه دینی نظاره گر کنیم و نه شهروندان اتوپای غربی بلکه امت جهان مهدوی باشیم. و همه همتمان امروز در بکار گیری امکانات و نیرویمان در این راستا است و رسانه نیز که در خط مقدم جنگ نرم امروز قرار دارد بیش از همه باید از این نگاه باز تعریف و به کار گرفته شود.

البته بحث ما در این مجال، رسانه دینی نمی باشد بلکه می خواهیم الزامات اولیه را برای نیل به سمت این نوع رسانه به تقریر در آوریم.

اگر ما کمال انسانی را در بهشت زمینی و رسیدن به لذت های مادی متوقف کنیم، نه در وصول به حقیقت واحد جهانی و رسیدن به درجات کمال انسانی که پیوستن به حق و قدم داشتن در این راه است و به هیچ عنوان چنین مقصد و مقصودی را برای وی فرض نکنیم، هیچگاه نخواهیم توانست تعهد را آنگونه که باید، بدست آورده و به کار گیریم.